زایلین

جرم مولی: ۱۰۶٫۱۶ گرم بر مول

• نام شیمیایی : زایلین.
• اسامی مترادف با زایلین : ام –زایلین، M-Xylene ، Dimethylbenzene-13، دی متیل بنزن.
• فرمول شیمیایی : C₈H₁₀.
• گرید محصول : ۱٫ زایلین صنعتی ۲٫ زایلین آزمایشگاهی.
• برند : زایلین ایرانی.
• انواع : ۱٫ زایلین مخلوط ۲٫ زایلین اورتو.
• خصوصیات :
• شکل ظاهری : این ترکیب ، مایع بی رنگ است.
• حالت : مایع.

تعریف زایلین :

زایلین یا دی متیل بنزن یکی از ترکیبات هیدروکربن آروماتیک است که یک حلقه بنزن با دو گروه متیل در موقعیت های مختلف به آن متصل است. زایلین دارای سه ایزومر اورتو، پارا و مخلوط زایلین می باشد که هر سه دارای فرمول مولکولیC8H10 ، یا به صورت مشابه C6H4(CH3)2 ارائه شده اند.

زایلین از متیلاسیون بنزن و تولوئن تولید می شود. گرید تجاری یا آزمایشگاهی آن از ۶۵-۴۰ درصدمخلوط زایلین و بالای ۲۰ درصد اورتو و پارا زایلین و اتیلن بنزن تشکیل شده است که در صنعت منظور از گرید تجاری همان مخلوط زایلین است.

موارد مصرف و کاربرد زایلین :

۱٫زایلین به عنوان حلال در صنایع چاپ ، لاستیک ، رنگ و چرم استفاده می شود.

۲٫در مقادیر کم در سوخت هواپیما، بنزین و دود سیگار کاربرد دارد.

۳٫در دندان پزشکی در آزمایشگاه بافت شناسی برای پردازش بافت ، رنگ آمیزی و پوشش لغزش استفاده می شود.

۴٫در درمان مجدد ریشه به عنوان حلال توسط گوتا پرکا استفاده می شود.

زایلن با فرمول C₆H₄(CH₃)₂ مایعی بی‌رنگ، فرار، قابل اشتعال و خوش بو است که به دی متیل بنزن نیز معروف می‌باشد که بسته به محل قرار گرفتن گروه های متیل روی حلقه بنزن، به نام های متازایلن، پارازایلن و اورتوزایلن شناخته می شوند.

زایلن یکی از ۳۰ ترکیب شیمیایی است که بصورت انبوه تولید می‌شود و در صنایع تولید لاستیک، رنگ، چسب، جلادهنده، روان‌کننده و جوهر، ‌آبکاری، چرم و کاغذ، مواد شوینده و پاک کننده و انواع سوخت‌ها از ترکیبات زایلن استفاده شده و به عنوان مکمل همراه بنزن به بنزین اضافه می‌شود. ایزومرهای زایلن به عنوان حلال‌های صنعتی و در واکنش‌های سنتزی به عنوان واسطه استفاده می‌شوند .منابع متحرک، انواع سوخت و جایگاههای عرضه سوخت‌، آتش‌سوزی در جنگل‌ها و نشت نفت به اقیانوس‌ها از عوامل انتشار زایلن می باشند.

اثرات:

• اثرات حاد: بطور کلی عوارض حاد ناشی از تماس با زایلن شامل تأثیر روی سیستم عصبی، سردرد ، خستگی ، کسالت ،‌تهوع، نفخ، سوزش چشم، بینی، گلو، اختلال در تعادل و تأخیر در عکس‌العمل به محرک‌های بصری، سرخی و تورم پوست، بروز مشکل در تنفس و عملکرد ضعیف ریه‌ها، احساس افزایش دمای بدن، ترشح بزاق، رعشه، سرگیجه و عوارض قلبی، ناراحتی‌های معده، کلیه و کبد می‌باشد.
• اثرات مزمن: بیشتر نتایج از عوارض زایلن بر روی کارگران شاغل در صنایع تولید و استفاده از زایلن بدست آمده است که این عوارض شامل خستگی چشم، بینی، گلو و پوست ، تورم پوستی و اختلالات عصبی، کلیوی و کبدی می‌باشد.